Çok çeşitli maddelerin çok çeşitli etkileri var.

Madde bağımlılığı kendi kültürünü doğuran kendi arkadaş çevresini davranış alışkanlıklarını kendine özgü bir klan gibi bir grup kültürü oluşturan bir özelliği var.

Tabi ki biyolojik olan bağımlılığı bir taraftan, bir taraftan o yeni yarattığı çevre var kendi madde bağımlılığı konusundaki alışkınlıklarını sürdürmesine neden olan.

Peki neden kişi maddeye yöneliyor?

Burada da gördüğümüz aslında kendi içinde baş etmekte zorlandığı sorunlarla ilgili bir kaçış alanı yarattığını görüyoruz kişilerin ve bu kaçış alanı bir noktadan sonra kişinin yerleştiği bir alana dönüşüyor artık hayatını orada yaşar hale geliyor.

Bununla ilgili çok önemli araştırmalar var. Tüm araştırmaları paralel düşünmek lazım aslında. Şunu görüyoruz araştırmalarda 1950’lerden bu yana kişilere sorduklarında zor durumda arayabileceğimiz yakının kim var, gibi kaç kişi var gibi düzenli olarak sorduklarında düzenli olarak bir düşüş görüldü. Yani aslında sosyal olarak gittikçe daha izole olduğumuz bir dönemden geçiyoruz, bir çağdan geçiyoruz, asosyal bir çağdan geçiyoruz.

Yakın ilişkililerimizin çok olmadığı. Bununla birlikte de madde bağımlılığının gerçekten arttığını da görüyoruz. Peki nedir bu arasındaki ilişki?

Bununla ilgili çok güzel bir araştırma var. Prof. Bruce Alexander fare bahçesi diye bir araştırma yapıyor, araştırma da şu.

Fareler laboratuvarda aynı odaya konuluyor, bir tarafta su var bir tarafta eroinli su var ve fareler doğal olarak, artık bu bilim dünyasının doğal gibi gördüğü bir şey, eroinli suya gidiyor bunu tercih ediyor. İşte Bruce Alexander bu şu ana kadar doğal gibi görülen biyolojik yatkınlık olarak izah edilen şeye 1 dakika diyor burada bir sorun var bence diyor. Çünkü siz eroinli suyun yanına sadece su koymuş durumdasınız, başka fare yok başka bir etkinlik yok, bu var sadece. Ve alternatif bir deney ortamı geliştiriyor. Orada da farelere bir tarafta eroinli suyu koyuyor bir tarafta ise daha oynayabilecekleri toplar, başka ilişkiler kurabilecekleri başka fareler, seks yapabileceği fareler gibi başka bir sosyal ortam alternatif olarak konuyor ve farelerin eroinli suya değil de bu tarafa gittiğini görüyoruz.

Ve işte budur diyor Bruce Alexander. Kişiler aslında sosyal yakınlıklarının azalmasında gerçek bağ kuramamalarını bağımlılıkla telafi ediyorlar, madde bağımlılığıyla. Bu çok anlamlı. Çünkü şurada da görüyoruz. Vietnam Savaşı da katılan askerlerle ilgili bir araştırmada da %20’sinin madde bağımlılığı geliştirdiğini savaş esnasında, görüyoruz. Sebebi de işte savaşın stresi olarak açıklanıyor. Ancak şu ilginç Vietnam’dan döndükten sonra bu madde bağımlılıklarının %95’i kayboluyor. Kendi ailelerinin, kendi çevrelerinin içine girdiklerinde eski bu hani bizim belki biyolojik olarak yorumladığımız o yatkınlık maddeye bağımlılık kayboluyor.

Tüm bunlar bize şunu gösteriyor.

Bağımlılık denilen şeyin arkasında gerçekten ilişki eksikliği, ilişki açlığı var.

Kişi kuramadığı ilişkileri madde bağımlılığına, bir şeye tutunarak unutmaya tolere etmeye çalışıyor. Aslında bir tür bir açlığın inkarı olarak savunulan bir yer gibi duruyor. Dolayısıyla madde bağımlılığıyla ilgili çalışan psikoterapistlerin tabi ki aynı zamanda kurum psikiyatri kontrolünde ilaç belki düzenlemesi yapılması gerektiği gibi, belki de daha da önemlisi kişinin hem o arkada bastırdığı sorunların analiz edilmesi, hem de psikoterapistle gerçek bir yakınlığın kurulmasının o kişiyi maddenin etkisinden geri dönüşümsüz bir şekilde çıkarabileceğini düşünüyoruz.