Alkolizm, Türkiye’de çok yaygın olan problemlerden biri.

Genellikle şöyle anlaşılıyor aslında bir kişinin alkolizmle ilgili sıkıntı yaşadığını anlamak için belli kriterler var. Mesela, kafasında gün boyunca akşam içeceği o alkol masasının senaryosunu kuruyor olmak, oraya özel bir anlam yüklemek, sanki hayatının bir parçası haline gelmesi. Alkol almadığında bir takım yoksunluk belirtilerinin olması, hayatını alkolün etrafında programlaması ve bunun artık iş hayatını ya da başka diğer aktivitelerini etkiler hale gelmesi. Tolerans eşiğinin yükselmesi gibi bir takım belirtileri var.

Alkolizm, yani alkol kullanımıyla alkolizm arasındaki farkı oluşturmaya yarayan bu DSM’nin tanımladığı bazı kriterler var. Bu kriterler şu açıdan da önemli oluyor çünkü alkolizm problemi yaşayanlar genellikle bunun farkında olmuyorlar. Onlara göre kontrol edebildikleri bir içme süreci bu, ama aslında dönüp baktığınızda pek de öyle olmadığını hayatın üstüne alkolün, alkolle olan ilişkinin çöktüğünü görüyorsunuz bu kişilerde.

Peki nedir alkolizmin sebebi?

Aslında, tabi ki bunun biyokimyasal bir tarafı var. İnsan vücudunun reseptörlerinin alkolle ilişkilenmesiyle ilgili bir vücudun arasıyla ilgili bir durum var ama bundan daha baskın olan, araştırmaların da gösterdiği, aslında alkolizm bir psikolojik bağımlılıkla ilgili bir durum. Yani kişinin hayatında başa çıkmakta zorlandığı şeylerinden sığındığı bir yer gibi aslında ve araştırmaların gösterdiği ortak şeylerden biri de alkolizm sorunu yaşayan kişilerin sosyal ilişkilerinin çok zayıf olduğu. Şimdi yumurta mı tavuktan, tavuk mu yumurtadan. Sanırım ilk önce sosyal desteğin, yakın ilişkilerin azlığından dolayı alkolizme yönelme ve bunun da bu soyutlanmayı daha da perçinlemesi gibi bir zincir ilerliyor.

Bu konuda Profesör Bruce Alexander’in ‘fare bahçesi’ diye çok meşhur bir araştırması var. Dolayısıyla şöyle okumak gerekiyor alkol problemini kişi orada gerçekten çaresiz hissediyor, sorunlarının üzerini örtmek istiyor, onlardan uzaklaşmak istiyor ve başka türlü bir seçenek de o an kendi kapasitesiyle üretemiyor olabilir. Burada sosyal desteğin, yakın ilişkilerin ve psikoterapinin, ille de psikoterapinin kişi için çok dönüştürücü bir etkisi olduğunu görüyoruz.

Araştırmalar tekrarlayan madde bağımlılığının vücuttan temizlenmesine rağmen tekrar tekrar alkole yönelmenin sebebini tek bu şekilde açıklayabiliyorlar. Aslında bir psikolojik patern var orada her sıkıştığı yerde aslında bu temizlenmiş bile olsa tekrar oraya yönelmek gibi. Dolayısıyla bu tarafın çok iyi analiz edilmesi, alkolizmle ilgili deneyimi olan psikoterapistlerle sorunun arka planının analiz edilmesi ve orayı konuşabilir ve taşıyabilir olduğundan kişinin alkolden yavaş yavaş geriye çekilmesi sağlanmalıdır. Buböyle bir anda bıraktımlarla çok olucak bir şey değil aslında. Bir anda bıraktımlar, bir anda başladımlarla devam eden bir zincirdir genellikle. O yüzden arka sesi duymak yine ve yine çok önemlidir.