Akran zorbalığı, aralarında güç eşitsizliği olan çocuklar arasında bireysel veya gruplar halinde sürekli ve tekrarlanan bir takım rahatsız edici ya da zarar verici davranışların tümüne denir.
Zorbalık, 4 farklı şekilde kendini gösterebilir. Fiziksel, sözel, sosyal ve son birkaç yıldır kendini gösteren siber zorbalıktır.
Fiziksel zorbalıkta; itme, çekme, tükürme, cinsel içerikli davranışlar gibi daha çok fiziksel hareketlerle yapılan davranışlardan bahsediyoruz.
Sözel zorbalıkta ise çocuğu aşağılama, küçümseme, lakap takma, hakaret etme gibi sözel davranışlardan oluşuyor.
Sosyal zorbalıkta yine çocuğu dışlama, hiç yokmuş gibi davranma şeklinde sosyal sonuçları olan zorbalık türü diyebiliriz.
Siber zorbalıkta ise internet ortamında ya da sosyal medyada rahatsızlık verici bir takım yazılar ya da fotoğraflar paylaşma olarak söyleyebiliriz.
Akran zorbalığı olayında genel olarak üç taraf vardır. Zorbalık davranışını gösteren çocuğa zorba, zorbalığa maruz kalan çocuğa kurban ve bu olaya şahit olan çocuklara da seyirci diyoruz.
İlk önce zorbayı ele alacak olursak, çocuk neden zorbalık davranışını gösteriyor sorusu akla geliyor. Burada ebeveyn tutumları ve davranışları çok önemli bir yere sahiptir. Zorba çocuklar genel olarak ebeveynlerinden öğrendiği şiddet davranışını okuldaki diğer çocuklara yansıtabilir. Diğer bir etken ise internet ortamındaki şiddet içerikli oyunlar, filmlerdir. Bunlar çocuktaki zorba davranışı perçinliyor ve iştahlandırıyor olabilir.
Çocuğumuzun zorbalığa maruz kaldığı, kurban pozisyonunda olduğu durumlar olabilir. Bunun temel belirtileri; okula gitmek istememe, ayak diretme, gece korkuları, alt ıslatmalar, vücudunda fiziksel olarak çizikler, yaralar olarak söyleyebiliriz. Böyle bir durumda hızlı bir şekilde okul – aile teması sağlanıp rehberlik birimiyle gerekli önlemler alınmalıdır.
Uzun süre kurban pozisyonunda bulunan çocuklarda okul fobisi, kaygı bozuklukları çekingen davranışlar gösterme, depresif olma hali, çocuksu davranışlara doğru ilerleme, akademik başarılarda düşüş, sosyal ilişkilerde zayıflama, kendini dış ortamlardan soyutlama gibi davranışlar olabilir. Çocukta kalıcı hasar oluşabilir.
Akran zorbalığına uğramış bir çocuk için tedaviye ihtiyaç var mıdır diye soracak olursak, dozajı, ne kadar maruz kaldığı, ne tür bir zorbalığa maruz kaldığı önemli olmakla birlikte tedaviye, terapiye ihtiyaçları vardır diyebiliriz.
Peki, bu durumlarda ne yapılabilir?
Öncelikle çocuklarımızın zorbalıkla ilgili bilgilere sahip olması gerekmektedir. Çünkü çocukların birçoğu aslında zorbalığa maruz kaldığını anlayamayabiliyor. Bu nedenle hangi davranışların zorbalık olarak kabul edileceğine ya da sağlıklı güvenli bir arkadaşlık ilişkisinin nasıl olması gerektiğini çocuklarımıza mutlaka anlatılmalıyız. Onlarda bunun dışında bir davranışa maruz kaldıklarında bunun olması gerekenin dışında olduğunu anlayabilsinler. Bununla birlikte çocuğumuzun zorbalıkla ilgili şikâyetleri olduğunda bunu ciddiye almamız gerekiyor. Ciddiye alınmaz veya hiçbir şey yapılmazsa bu durumla tekrar karşılaştığında bize anlatmayabilirler. Tüm bunların yanında sorunları çocuğumuz adına bizim çözmemiz doğru değildir.
